W dzisiejszym dynamicznie rozwijającym się świecie technologii sieciowych, inżynierowie sieci, systemów oraz chmurowych, a także administratorzy systemów IT stoją przed koniecznością ciągłego doskonalenia swoich umiejętności. Jednym z kluczowych aspektów w tym procesie jest możliwość praktycznego testowania rozwiązań Cisco oraz przygotowania się do egzaminów certyfikacyjnych. Tradycyjnie, budowanie własnego laboratorium wymaga zakupu fizycznych urządzeń, co może być kosztowne i logistycznie skomplikowane. Alternatywą dla tego podejścia są symulatory i emulatory takie jak Packet Tracer, GNS3 oraz Cisco Modeling Labs Personal. Choć te narzędzia oferują znaczne możliwości wirtualizacji środowisk sieciowych, nie zawsze są w stanie całkowicie zastąpić fizyczne urządzenia. Szczególnie w przypadkach wymagających testowania specyficznych funkcji sprzętowych, takich jak zaawansowane operacje routingu na dedykowanym sprzęcie, interakcje z rzeczywistymi interfejsami fizycznymi czy symulacje środowisk o wysokiej skali i złożoności, fizyczne urządzenia nadal pozostają niezastąpione. W tym wpisie przyjrzyjmy się tym trzem produktom.

Packer Tracer

Packet Tracer to zaawansowane narzędzie symulacyjne opracowane przez firmę Cisco Systems, przeznaczone głównie do edukacji i szkolenia w zakresie sieci komputerowych. Jest to oprogramowanie typu symulator sieci, które umożliwia użytkownikom tworzenie, konfigurowanie oraz testowanie wirtualnych sieci bez konieczności posiadania fizycznego sprzętu. Packet Tracer jest wykorzystywany głównie w celach edukacyjnych i szkoleniowych. Służy do nauki podstaw konfiguracji urządzeń sieciowych, testowania różnych scenariuszy sieciowych oraz przygotowania się do certyfikacji Cisco, takich jak CCNA i CCNP.

Packet Tracer jest klasyfikowany jako symulator sieciowy. Oznacza to, że narzędzie to symuluje działanie urządzeń sieciowych, takich jak routery czy przełączniki, na poziomie ich funkcji i protokołów. Użytkownicy mogą tworzyć topologie sieciowe, konfigurować urządzenia oraz testować różnorodne scenariusze sieciowe, jednakże nie uruchamiają rzeczywistego firmware Cisco IOS ani innych systemów operacyjnych używanych na fizycznych urządzeniach Cisco. Zamiast tego, korzysta z własnych, zaprojektowanych przez Cisco modeli urządzeń, które naśladują podstawowe funkcje i zachowanie rzeczywistych urządzeń sieciowych. Dzięki temu Packet Tracer oferuje środowisko do nauki i eksperymentowania, które jest mniej wymagające pod względem zasobów sprzętowych, ale jednocześnie mniej dokładne w odwzorowaniu rzeczywistych operacji sieciowych.

Packet Tracer oferuje szeroką gamę funkcji, które umożliwiają tworzenie i zarządzanie złożonymi sieciami. Użytkownicy mogą tworzyć różnorodne topologie sieciowe, od prostych po bardzo skomplikowane, wykorzystując różne typy urządzeń Cisco, takie jak routery, przełączniki, punkty dostępu czy urządzenia końcowe. Daje możliwość konfigurowania urządzenia poprzez interfejsy CLI lub graficzne interfejsy użytkownika, co pozwala na praktyczne ćwiczenie komend i konfiguracji sieciowych. Pozwala też symulować ruch sieciowy i analizować zachowanie sieci w różnych scenariuszach, co jest nieocenione przy diagnozowaniu problemów i optymalizacji wydajności sieci.

Mimo licznych zalet, Packet Tracer posiada pewne ograniczenia, które warto uwzględnić. Jednym z nich jest ograniczona liczba obsługiwanych protokołów i funkcji w porównaniu do rzeczywistych urządzeń Cisco. Niektóre zaawansowane funkcje sprzętowe i protokoły mogą nie być dostępne lub w pełni wspierane ponieważ jest to symulator. Symulacja jest mniej realistyczna niż w przypadku emulatorów takich jak GNS3 czy Cisco Modeling Labs, zwłaszcza w kontekście dokładnego odwzorowania zachowania sprzętu.

Packer Tracer jest dobrym narzędziem studentów i uczniów uczęszczających na kursy sieciowe, którzy chcą praktycznie zastosować swoją wiedzę teoretyczną. Jest on dostępny bezpłatnie dla studentów, nauczycieli oraz osób uczestniczących w programach edukacyjnych Cisco Networking Academy.

GNS3

GNS3, czyli Graphical Network Simulator 3, jest zaawansowanym narzędziem do emulacji sieci, które zdobyło szerokie uznanie wśród profesjonalistów zajmujących się infrastrukturą sieciową. Opracowany jako projekt open source umożliwia tworzenie, testowanie oraz analizowanie złożonych topologii sieciowych w środowisku wirtualnym. Dzięki swojej elastyczności i możliwości integracji z rzeczywistymi obrazami firmware urządzeń, GNS3 oferuje użytkownikom realistyczne odwzorowanie zachowania sprzętu sieciowego, co czyni go nieocenionym narzędziem zarówno dla celów edukacyjnych, jak i profesjonalnych zastosowań w firmach.

GNS3 oferuje szeroką gamę funkcji, które pozwalają na tworzenie realistycznych i złożonych środowisk sieciowych. Użytkownicy mogą integrować rzeczywiste obrazy systemów operacyjnych Cisco IOS, co umożliwia uruchamianie rzeczywistych konfiguracji i testowanie ich w warunkach zbliżonych do rzeczywistych. GNS3 wspiera również integrację z innymi narzędziami, takimi jak Wireshark do analizy ruchu sieciowego czy Docker do zarządzania kontenerami, co zwiększa jego wszechstronność. Dzięki możliwości tworzenia hybrydowych środowisk, które łączą emulowane urządzenia z rzeczywistymi maszynami wirtualnymi, GNS3 pozwala na symulację złożonych scenariuszy, takich jak interakcje między różnymi protokołami routingu czy implementacja zaawansowanych zabezpieczeń sieciowych.

Pomimo licznych zalet, GNS3 posiada również pewne ograniczenia. Jednym z głównych wyzwań jest wymaganie znacznych zasobów sprzętowych, zwłaszcza przy tworzeniu bardzo złożonych topologii z wieloma urządzeniami. Emulacja rzeczywistych systemów operacyjnych urządzeń sieciowych może być również czasochłonna i skomplikowana. Ponadto, konfiguracja i utrzymanie środowiska GNS3 może wymagać zaawansowanej wiedzy technicznej, co sprawia, że narzędzie to jest bardziej odpowiednie dla użytkowników o wyższym poziomie zaawansowania. Dodatkowo, niektóre funkcje specyficzne dla określonych modeli sprzętowych mogą nie być w pełni wspierane, co może ograniczać możliwość dokładnego odwzorowania pewnych scenariuszy sieciowych. Mówiąc o GNS3 nie możemy pominąć jeszcze kwestii prawnych. Firmware urządzeń sieciowych produkowanych przez Cisco są własnością intelektualną firmy Cisco Systems. Oznacza to, że oprogramowanie to jest chronione prawami autorskimi oraz licencjami, które określają warunki jego używania, kopiowania i dystrybucji. Cisco nie udostępnia publicznie swoich obrazów firmware do pobrania, a ich używanie bez odpowiedniej licencji jest niezgodne z prawem. Pobieranie obrazów firmware z nieautoryzowanych źródeł, takich jak nieoficjalne strony internetowe czy fora, jest niezgodne z prawem i narusza prawa autorskie Cisco. Korzystanie z takich obrazów niesie ze sobą ryzyko prawne, w tym potencjalne kary finansowe oraz sankcje prawne. Ponadto, nielegalne obrazy mogą być zmodyfikowane lub zawierać złośliwe oprogramowanie, co stwarza dodatkowe zagrożenia dla bezpieczeństwa sieci i systemów użytkownika. GNS3 jako narzędzie emulacyjne nie dostarcza własnych obrazów firmware i nie promuje nielegalnego ich pozyskiwania. Użytkownicy są odpowiedzialni za zapewnienie, że obrazy firmware używane w GNS3 są zdobyte zgodnie z prawem i licencjami producenta. Społeczność GNS3 aktywnie promuje legalne korzystanie z oprogramowania, zachęcając użytkowników do przestrzegania zasad licencyjnych i poszanowania własności intelektualnej.

Cisco Modeling Labs Personal

Cisco Modeling Labs Personal, znany również jako CML Personal, jest zaawansowanym narzędziem opracowanym przez Cisco Systems, które umożliwia inżynierom sieci, administratorom systemów IT oraz studentom tworzenie, testowanie i analizowanie złożonych środowisk sieciowych w wirtualnym środowisku. CML Personal jest częścią rodziny produktów Cisco Modeling Labs, które są zaprojektowane w celu dostarczania realistycznych symulacji sieciowych, wspierających zarówno edukację, jak i profesjonalne wdrożenia sieci. W przeciwieństwie do innych narzędzi, takich jak Packet Tracer czy GNS3, CML Personal oferuje bardziej zaawansowane możliwości modelowania, które zbliżają się do rzeczywistych operacji sieciowych, dzięki integracji z rzeczywistymi obrazami systemów operacyjnych Cisco IOS, IOS XE oraz NX-OS.

CML Personal jest wykorzystywany głównie do tworzenia realistycznych modeli sieci, które mogą odzwierciedlać skomplikowane topologie stosowane w przedsiębiorstwach. Narzędzie to jest idealne dla inżynierów sieciowych, którzy chcą testować i optymalizować konfiguracje sieci przed ich wdrożeniem w środowisku produkcyjnym. Dzięki możliwości symulowania rzeczywistych urządzeń Cisco, CML Personal umożliwia użytkownikom przeprowadzanie dokładnych testów funkcjonalnych, analizy wydajności oraz diagnozowania potencjalnych problemów w kontrolowanym środowisku. Ponadto, CML Personal jest doskonałym narzędziem dla osób przygotowujących się do zaawansowanych certyfikacji Cisco, takich jak CCIE, gdzie wymagana jest głęboka wiedza praktyczna oraz umiejętność zarządzania złożonymi sieciami.

CML Personal oferuje szeroką gamę funkcji, które umożliwiają tworzenie i zarządzanie zaawansowanymi środowiskami sieciowymi. Użytkownicy mogą tworzyć rozbudowane topologie sieciowe, integrując różnorodne urządzenia Cisco, takie jak routery, przełączniki, firewalle oraz urządzenia bezprzewodowe. Narzędzie to wspiera zarówno tradycyjne protokoły routingu, jak i nowoczesne technologie, takie jak SDN (Software-Defined Networking) i automatyzacja sieciowa. Pomimo licznych zalet, CML Personal ma pewne ograniczenia, które warto wziąć pod uwagę. Jednym z głównych ograniczeń jest koszt rocznej subskrypcji w wysokości 199 dolarów, co odróżnia ten produkt od darmowych Packet Tracer i GNS3 (choć ten ostatni też ma wersję płatną). Kolejnym ograniczeniem jest wymaganie odpowiednich zasobów sprzętowych, ponieważ zaawansowane symulacje mogą być zasobożerne, co może wymagać wydajnego sprzętu komputerowego. Jeżeli

pracujemy dla partnera Cisco możemy uzyskać krótkoterminowy dostęp do CML w ramach usługi dCloud.

Warto też wspomnieć, że CML dostępny jest w dwóch wersjach. CML Personal jest przeznaczony głównie dla indywidualnych użytkowników, studentów oraz małych zespołów, którzy potrzebują narzędzia do nauki, testowania konfiguracji oraz przygotowań do certyfikacji Cisco. Ta wersja oferuje wystarczające możliwości do tworzenia realistycznych topologii sieciowych, integracji z obrazami systemów operacyjnych Cisco oraz symulacji zaawansowanych protokołów i technologii. CML Personal jest idealnym rozwiązaniem dla tych, którzy dopiero zaczynają swoją przygodę z symulacją sieciową lub potrzebują narzędzia do indywidualnych projektów edukacyjnych. Ograniczeniem jest wielkość aktywnej symulacji (w zależności od licencji 20 lub 30 węzłów). Z kolei CML Enterprise jest przeznaczony dla dużych organizacji, firm oraz instytucji edukacyjnych, które wymagają bardziej zaawansowanych funkcji oraz większej skalowalności. Wersja Enterprise oferuje rozszerzone możliwości zarządzania zasobami, wsparcie dla większej liczby jednoczesnych użytkowników oraz zaawansowane funkcje automatyzacji i integracji z innymi narzędziami korporacyjnymi. CML Enterprise umożliwia tworzenie bardziej złożonych środowisk sieciowych, które mogą odzwierciedlać rzeczywiste infrastruktury korporacyjne, co jest niezbędne dla dużych zespołów inżynierów pracujących nad wdrożeniami na skalę przedsiębiorstwa.

Korzystanie z Cisco Modeling Labs, zarówno w wersji Personal, jak i Enterprise, wiąże się z koniecznością używania obrazów systemów operacyjnych Cisco, takich jak IOS, IOS XE czy NX-OS. Wraz z CML Cisco dostarcza użytkownikom zestaw rzeczywistych obrazów urządzeń, które można legalnie wykorzystywać w uruchamianych topologiach. Użytkownicy nie muszą się zatem martwić w jaki sposób pozyskać niezbędny firmware.